Türkiye'de adına filyasyon denilen içeriği ise temaslıların belirlenerek karantinaya alınmasını oluşturan çalışmalarda yapılan en büyük eksikliği buzdağının üzerini gözlemlemek oluşturuyor.
Toplumdaki Kovid19 olgularının yakın temaslısı kişilerin %70-80 kadarının belirlenerek karantinaya alınması salgının kontrolü açısından son derece önemli. (1) Olguların temaslılarının belirlenerek karantinaya alınmasında bu oranın altına düşülürse salgının kontrol altına alınması olanaklı görünmüyor.
Salgının kontrol altına alınabilmesi için toplumdaki Kovid19 olgularının en az %70'ine tanı konulması ve tanı konulan olguların yakın temaslılarının tamamına yakınını karantinaya alınması gerekiyor.
Türkiye'de Kovid19 verilerini yansıtan turkuaz tabloda ise filyasyon yapılma oranının %99,5 olduğu görülüyor. Ancak filyasyon yapılma oranının %99,5 olması temaslı tespiti çalışmasının iyi şekilde yürütüldüğünü göstermiyor. Çünkü önemli olan olgu olarak tespit edilebilen kişilerin ne kadarının temaslılarının karantinaya alındığı değil, toplumdaki olguların ne kadarının tespit edilebildiği ve olguların ne temaslılarının kadarının karantinaya alınabildiğidir.
Kovid19 olguları büyük bölümüne tanı konulamıyor
2020 yılı sonlarında seroprevelans çalışması yürütülmüştü. Bu çalışmanın verileri ile ilgili ilk bilgiler basında paylaşılmış olmakla birlikte geçen süre içinde çalışmanın bilimsel raporu yayınlanmadı. Basına yansıyan şekliyle 2020 yılında yapılan seroprevelans çalışmasında o döneme kadar Türkiye'de Kovid 19 ile enfekte olarak kanında antikor gelişmiş kişilerin %20'sinden azına tanı konulabildiği ve Kovid19 olgusu olarak istatistiklere yansıdığı görüldü. Bir başka deyişle hastanelere başvurması sonrasında PCR testi yapılan kişiler, bu hastalığı geçirmiş olanların ancak %20'si kadardı. Bu veriler o dönem için olguların %20'sinden azının tespit edilebilidiğini ve karantinaya alınması gereken temaslıların oranının da çok düşük olduğunu göstermekteydi. Bir başka deyişle basına yansıyan veriler Türkiye'de Kovid19 olgularının ancak küçük bir bölümünün tanı aldığını ve izolasyona alınması gereken olgularla karantinaya alınması gereken temaslıların büyük bölümünün günlük yaşamına devam ettiğini göstermekteydi.
Olguların temaslılarının çoğu karantinaya alınamıyor
Geçen süre içinde konuyla ilgili bir diğer sorunu ise Kovid19 olgularının yakın temaslılarının ekonomik ve sosyal nedenlerle karantinaya girmek istememesi oluşturdu. Salgının kontrolünde kısmen başarılı çalışmalarıyla dikkat çeken Singapur gibi ülkelerde olgu başına tespit edilen ve karantinaya alınan temaslı sayısı 6 kişi iken Türkiye'de turkuaz tabloda paylaşılmamakla birlikte, 2'nin altında olduğu tahmin edilen bu sayının son derece düşük olduğu görülüyor.
Toplumdaki Kovid19 olgularının en az %70'ine tanı konulmasını ve tanı konulan olguların yakın temaslılarının tamamına yakınının karantinaya alınmasını sağlayacak olgu ve temaslı saptama hedefine ulaşılmadığı sürece salgının kontrol altına alınması olanaklı görünmemektedir.
Kaynaklar:
1. https://www.nature.com/articles/d41586-020-03518-4
Dr. Deniz Akgün
Halk sağlığı uzmanı
Kayıtlar
