Bu konuyla ilgili olarak ele alabileceğimiz verilerden bir tanesini 1. basamak sağlık kurumlarından hizmet alan yaşlı nüfusun oranı verisi oluşturuyor.
Tablo 1: Pratisyen hekim veya aile hekiminden hizmet alanların yaş grubu ve cinsiyete göre dağılımı (TÜİK, Sağlık Araştırması, 2012)
Bu verilerden de görülebileceği gibi yaşlı nüfusun %25'inden fazlası son 12 ay içinde 1.basamak sağlık kurumlarından hiç hizmet almamıştır. Oysa yapılan farklı çalışmalar yaşlıların 2/3 ü ile tamamı arasında değişen kısmının bir çeşit sağlık sorunu olduğu ortaya koymaktadır. (1) 65 yaş ve üzerindekilerin %90 ında bir, % 15’inde ise dört veya daha fazla kronik hastalık bir arada olduğu belirtilmektedir. İleri yaşlarda önem kazanan hastalıklar arasında kanser, kalp yetmezliği, kalp damar hastalığı, inme, hipertansiyon, KOAH ve diyabetes mellitus sayılabilir. (2)
Yaşlılık döneminde önem kazanan hastalıkların erken tanı ve yerinde tedavisi için ise bu hastalıklara yönelik izlemlerin önem taşıdığı açıktır. Ancak TÜİK'in 2012 yılında yürüttüğü sağlık araştırmasının verilerinin gösterdiği gibi ülkemizde yaşlıların önemli bir bölümü 1. basamak sağlık hizmetini hiç almamaktadır. Herhangi bir sağlık sorunun için düzenli olarak 1. basamak sağlık kurumlarına başvuranların azlığı bir yana kapsamlı yaşlı sağlığı hizmetlerine ulaşanların oranının ise çok daha az olduğunu belirtebiliriz.
Bu yönüyle ülkemiz önceliklerini göz önüne alan, sağlık ve sosyal hizmetleri birlikte sunulan, erişim engeli olmaksızın tüm yaşlıları kapsayan, sistematik bir izlem temeline dayalı, multidisipliner bir ekip tarafından sunulan, ikinci/üçüncü basamakla entegre bir birinci basamak sağlık hizmetini önceleyen yaşlı sağlığı örgütlenmesi hedefinin uzağında olduğu kabul edilmektedir. (3)
Kaynaklar:
1) Yaşlılar haftası bildirisi. Türk Geriatri Derneği. http://www.geriatri.org/bildiri_uyh.php
2) Kutsal YG, Eyigör S. Klinisyen gözüyle yaşlılıkta sık görülen hastalıklar. Ed: Aslan D. Mertem M. Yaşlı sağlığı. HASUDER, 2012.
3) Uçku R. Şimşek H. Halk sağlığı uygulamaları ve yaşlanma, ne kadar yeterli? Ed: Aslan D. Mertem M. Yaşlı sağlığı. HASUDER, 2012.
Kayıtlar
