Çalışmada Kovid-19 hastalığı ile ilgili olarak 24 Şubat 2020 ile 30 Mart 2020 tarihleri arasındaki veriler değerlendirmeye alındı. Araştırmanın sonuçları demografik, ekonomik ve sağlık hizmetleriyle ilgili faktörlerin Kovid-19 hastalığının yayılım hızını etkilediğini gösterdi.
Araştırmanın bulgularına göre yaşlı nüfusun oranının fazla olması salgının yayılım hızını düşürüyor. Kişi başına toplu ulaşım araçlarını kullanma oranı ve hastane yatakları içindeki özel hastane hasta yatağı oranı arttıkça Kovid-19 salgınının yayılım hızı artıyor.
Araştırmada Kuzey İtalya'daki illerde demografik, ekonomik ve sağlık hizmetleriyle ilgili faktörlerin Kovid-19 yayılım hızını nasıl etkilediği analiz edildi. Çalışma kapsamında illerin nüfus yoğunluğu, nüfus içindeki yaşlı nüfusun oranı, çalışan nüfus oranı, toplu ulaşım kullanan nüfus oranı ve hastane yatakları içinde özel hastane yataklarının oranı gibi değişkenlerin etkisi araştırıldı.
Çalışmanın bulgularına göre illerde nüfus yoğunluğu, ev içinde bulunan ortalama kişi sayısı, çalışabilir nüfus oranı, toplu ulaşımı kullanan nüfus oranı ve toplam hastane yatakları içindeki özel hastane yatak oranı arttıkça Kovid-19 salgınının yayılım hızı artıyor.
Çalışan nüfus oranı arttıkça Kovid-19'un yayılım hızı artıyor
Çalışmada illerde çalışan nüfus ile toplu ulaşımı kullanan nüfus oranı arttıkça Kovid-19 salgınının daha hızlı yayıldığı sonucuna ulaşıldı. Çalışmanın verileri evden çalışma biçimlerinin uygulanamadığı ve hastalığın bulaşmasını önlemeye yönelik önlemlerin yeteri kadar alınmadığı iş yerlerinin Kovid-19 hastalığının yaygınlaşması açısından önemli risklere neden olduğunu gösteriyor. Buna göre çalışan çok sayıda kişinin iş yerlerinde bir araya gelmesi ve iş yerine gidiş gelişte toplu ulaşım araçlarının kullanılması hastalığın yayılma hızının artmasına neden olabilir.
Yaşlı nüfusun fazla olduğu yerlerde Kovid-19'un yayılımı daha az
Çalışmanın diğer bir önemli bulgusuna göre 65 yaş üzeri nüfusun fazlalığının hastalığın yaygınlaşması açısından risk oluşturmak bir yana, riskin azalmasına neden olduğunu gösteriyor. Çalışmanın sonuçlarına göre yaşlı nüfus oranı yüksek olan illerde Kovid-19 hastalığının yayılım hızı daha düşük. Diğer bir deyişle 65 yaş kişilerin toplam nüfus içindeki oranı azaldıkça Kovid-19 salgının yayılım hızı artıyor. Bu etkinin muhtemel açıklaması yaşlı nüfusun, genç nüfusa göre zaten ev dışında daha az zaman geçirmesi olabilir. Gençler ve çalışma yaşamında bulunan insanlar ev dışına çıkarak, çok sayıda insanın bir araya geldiği etkinliklere daha fazla katılıyorlar. Bu durumda erişkin nüfusa sokağa çıkma kısıtlamasının kaldırılmış olduğu Türkiye'de, hastalığın yayılması açısından zaten daha az riske yol açan 65 yaş üzeri nüfusa yönelik kısıtlamaların devam etmesinin gerekliliğini irdelemek gerekiyor.
Özel hastane yatak oranının fazla olduğu yerlerde Kovid-19 yayılım hızı daha fazla
Araştırmanın bir diğer önemli bulgusunu ise özel hastane yatağının toplam yatak içindeki oranının fazla olduğu yerlerde Kovid-19 salgınının daha hızlı yayılması oluşturuyor. Bunun nedeni ise özel hastanelerin Kovid-19 ile mücadele çalışmalarına yeterince dahil edilememesi olabilir.
İtalya'da özel hastanelerin, sağlık sistemi içinde devlet hastaneleri gibi önemli payı bulunuyor. Ancak Kovid-19 salgını ile mücadelede hastane hizmetlerinden ziyade koruyucu sağlık hizmetlerinden sorumlu halk sağlığı örgütlenmesinin rolü önemli. Özel hastane yatağının fazla olduğu yerlerde koruyucu sağlık hizmetlerini sunan yerel halk sağlığı örgütlenmesi ile yataklı tedavi kurumları arasında yeterli işbirliğinin sağlanamamış olması, Kovid-19 salgınının daha hızlı yayılmasına neden olmuş olabilir. Bilindiği gibi İspanya'da da Kovid-19 ile mücadele kapsamında özel hastanelerin kamulaştırılması gündeme gelmişti. Kovid-19 salgınının kontrol altına alınmasına yönelik kararlar alınırken, yapılan bilimsel çalışmaların sonuçlarını değerlendirmek önemli.
Dr. Deniz Akgün
Halk Sağlığı Uzmanı
Twitter: @drdenizakgun
Kaynak:
https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3582855
Kayıtlar
