Okulların Kovid19 pandemisi nedeniyle kapalı olması çocukların eğitimi, aileler ve ekonomi üzerine olumsuz etkilere neden olabilmektedir. Okullarda alınacak Kovid19 önlemleri bu açıdan son derece önemlidir.
Kovid19 salgını iş yerleri, okullar ve evlerde bütünleşik yönetilmeli
Öncelikle bilimsel salgın yönetimi açısından okullarda Kovid19 kontrolü çalışmalarının okul ortamındaki çalışmalarla sınırlı kalmaması gerektiğini belirtmemiz gerekir. Okulların açılması ile Kovid19 olgu sayısının artması beklenmektedir. Ancak okulların salgın nedeniyle kapatılması da tek başına Kovid19 hastalık yükünün ortadan kalkması için yeterli olmayacaktır. Bilimsel salgın yönetimi açısından Kovid19 salgınının okul, iş yeri gibi toplu yaşam yerleri ile hanelerde bütünlüklü olarak ele almak uygun olacaktır. Çünkü okullardaki olgu sayısındaki artış toplumdaki yayılımı artırırken, toplumda Kovid19 olgu sayısının yüksek olması da okullarda hastalık bulaşı riskinin artışıyla sonuçlanabilecektir.
Öğrencilerin aileleriyle birlikte Kovid19 risk değerlendirilmesi yapılmalı
Öncelikle okulda öğrenim gören öğrenciler ve öğretmenler ev halkı üyeleri ile birlikte risk değerlendirmesine tabi tutulmalıdır. Buna göre evinde 60 yaş üzeri ve altta yatan hastalığı olan yakını olan öğrenci ve öğretmenlerin Kovid19 hastalığı açısından izlemi daha hassas şekilde yürütülmelidir. Okullarda öğrenci bazında yapılacak risk değerlendirmesine göre ailede risk grubunda yer alan yakını olan öğrencilerin diğer sınıflara göre seyreltilmiş sınıflarda eğitim görmesinin sağlanması uygun olur.
Okullarda kapalı ortamların havalandırılması, ortak kullanılan yüzeylerin dezenfeksiyonu, tenefüs aralarının farklılaştırılması, maske kullanımı, fiziksel mesafe, el hijyeni gibi önemlere uyumun düzenli aralıklarla denetlenmeli ve tespit edilen eksikliklerin giderilmesi sağlanmalıdır. Isınma ve soğutma için %100 dış ortam havasını kullanmayan iklimlendirme sistemlerinin Kovid19 önlemlerine uygun olacak şekilde yenilenmesi gerekir. Bütün bu çalışmalar okullarda risk değerlendirmesi ve risk yönetimi süreçlerini yürütecek sağlık profosyonellerinin de içinde yer alacağı ekip çalışmasını gerektirmektedir.
Okullarda Kovid19 aktif sürveyansı yapılmalı
Okullarda Kovid19 olgularının erken tespit edilmesi önemlidir. Bu açıdan ülkemizde Kovid19 kontrolü çalışmaları kapsamında üzerinde pek durulmayan ancak salgın kontrolü açısından önemli olan aktif sürveyans konusunda farkındalık oluşması önemlidir. Okullarda Kovid19 önlemleri kapsamında yapılması gereken uygulamalardan birini Kovid19 aktif sürveyansı oluşturmalıdır. Buna göre herhangi bir okulda Pcr (+) Kovid19 olgusu tespit edildiğinde olgu ile aynı sınıfı paylaşan ya da aynı ortamda bulunmuş kişilerde semptom sorgulaması yapılmalı ve Kovid19 ile ilişkili olabilecek semptomu olan kişilerin hastaneye başvurmasını beklemeden okul ortamında Pcr test numunesinin alınması gerekir.
Pcr testi ve immunglobülin testi birlikte uygulanmalı
Pcr testi Kovid19 tanısında %50'ye varan oranda yanlış negatif sonuç verebilen bir testtir. Ayrıca yapılan çalışmalar Kovid19 bulaşının yarısından fazlasında kaynak kişinin semptomsuz olduğunu göstermektedir. Bu nedenle okulda Pcr (+) olarak saptanan öğrenci ya da öğretmenin olması durumunda bu kişinin hane halkındaki tüm bireylere Pcr testinin yanı sıra Elisa yöntemiyle immunglobülin testi yapılmalıdır. Eğer Pcr (+) olgunun ailesindeki bireylerden herhangi biri Pcr testi veya immunglobülin testi açısından pozitif bulunmazsa, bu durumda öğrenci ya da öğretmenin okul temaslı durumundaki bütün bireylere Pcr testi ve immunglobülin testi uygulanmalıdır. Bu testlerin sonucunda ev halkı ya da okuldaki temaslılar arasında Pcr testi pozitif çıkan yeni olgular olursa bunların izolasyonu ve temaslılarının karantina uygulamasının en kısa sürede yapılması sağlanmalıdır. Pcr testi pozitif çıkan öğrenci ile aynı sınıfta bulunan öğrenci ve öğretmenlerden herhangi birinde Pcr ya da immunglobülin testi pozitif çıkarsa bu sınıftaki öğrenci ve öğretmenlerin tamamı 14 gün boyunca karantinaya alınmalıdır.
Hasıl-ı kelam okullarda Kovid19 salgın kontrolü çalışmaları uzaktan atmayı değil yakın markajı gerektirmektedir.
Dr. Deniz Akgün
Halk Sağlığı Uzmanı