Covid-19 bulaşını önlemek için sokağa çıkma yasağı: Ne zaman, ne ölçüde, nasıl?

Covid-19 bulaşını önlemek için sokağa çıkma yasağının uygulanıp, uygulanmayacağı merak edilen konuların başında geliyor. Bunun hangi koşullarda uygun bir önlem olacağını tartışmaya çalışalım.



Avrupa Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (ECDC) Çin'in Hubei kentindeki salgın kontrol çalışmalarından yola çıkarak risk değerlendirmesi raporu hazırladı. Buna göre belli bir sıklığın üzerinde Covid-19 hastalık bildirimi yapıldığında, hasta sayısının tepe değerinde ulaşacağı tahmin ediliyor. Bu tepe değerine ise Hubei kentindeki salgın eğrisini dikkate alarak 14 günlük toplam hasta sayısının 100.000'de100'ün üzerine çıktığı günlerde ulaşılabileceği düşünülüyor. Bazı araştırmacılar ise son 7 gün içinde 100.000'de100'ün üzerine hasta bildiriminin yapıldığı yerlerde sokağa çıkma yasağı olarak adlandırabileceğimiz önlemlerin alınması gerektiğini belirtiyor.

Eğer ülke genelinde bir sokağa çıkma yasağı uygulamaya konulacak olursa ki (kentler arasında olgu hızı farklılıkları varsa bunun ülke genelinde değil, il bazında düşünülmesi daha doğru olur) Türkiye'de son 14 günde 100.000'de 100'ün üzerinde hasta bildiriminin yapıldığı dönemde sokağa çıkma yasağının ilan edilmesi uygun olur. Bu değere ulaşmak için günde 5000'in üzerinde olgu bildirilmeye başlandığında sokağa çıkma yasağının ilan edilmesi uygun olabilecektir.

Bu sıklıkta yeni Covid-19 hastası ortaya çıkıp, çıkmadığını anlayabilmek için Türkiye'nin günlük test kapasitesini şimdikinin 1,5-2 katına çıkarması gerekiyor. Bu şekilde günlük 5000 yeni hasta bildirimi değerine ulaşıldığında tam sokağa çıkma yasağını (sağlık ve kamu hizmetleri vb. zorunlu hizmetler dışında bütün işyerlerini kapsayacak şekilde) uygulamaya koyma zamanlaması için uygun bir noktada olunduğu düşünülebilir.

Bir diğer açıklığa kavuşturulması gereken konuyu sokağa çıkma yasağının ne kadar süreyle uygulanacağı oluşturuyor. Bunun için 2-3 haftalık bir sürenin uygun olacağı belirtiliyor. İtalya'da 11 Mart tarihinde tüm ülkede sokağa çıkma yasağı uygulanmaya başlanmasına karşın 29 Mart tarihi itibariyle aradan geçen 18 günlük süre zarfında yeni olgu sayısında azalma sağlanamadı. İtalya'da hastaların izolasyonu ve temaslı takibi çalışmalarının etkin bir şekilde yürütülememesi nedeniyle 3 haftaya yakın süredir devam eden sokağa çıkma yasağının etkisi tam olarak gözlenemedi. Türkiye'de kesin tanı Covid-19 hastalarının bir bölümünün evde izole edilmesi yoluna gidildiğini göz önünde bulunduracak olursak, sokağa çıkma yasağının 3-4 haftalık bir süreyi kapsamak durumunda olacağını belirtebiliriz. Yeterli test kapasitesine ulaşıldığında günde 5000'in üzerinde kesin olgu saptanmaya başlandıktan sonraki 3 ya da 4. günde ilan edilecek 3 haftalık sokağa çıkma yasağı Türkiye için en makul seçenek olarak görünmektedir.