Toplum sağlık sorunlarına bilimsel yöntemle çözüm aranmasına yönelik çalışmaların bu sorunların belirlenmesi, önceliklendirilmesi, nedenlerinin ortaya konulması ve sonrasında çözüm yollarının aranması sıralamasını izlemesi beklenir.
Günümüzde sorundan çözüme ulaşma yerine toplum sağlığı sorunlarına çözüm olacağı düşünülen sonuçlardan yola çıkılarak nedenlerin incelenmesinin tercih edilebildiği görülüyor.
Bu açıdan HPV enfeksiyonunun yol açtığı sağlık sorunlarına ilişkin yürütülen araştırmalar göze çarpıyor. Nature dergisinde yayınlanan bir araştırmada HPV enfeksiyon sıklığı üzerinden yapılan analiz ile bu enfeksiyonun tiroid kanserinin nedeni olabileceği değerlendirmesinin yapılması bunun bir örneğini oluşturuyor. (1) Bu araştırmada Tayvan sağlık sigortası veritabanı kullanılarak tiroid kanseri olan hastalar ile kontrol grubunun HPV enfeksiyonu sıklığı açısından karşılaştırıldığı ve kansere yakalanan kişilerde HPV enfeksiyonu sıklığının (%15.3) kontrol grubuna göre (%7.6) daha fazla olduğu değerlendirmesi yapılıyor.
HPV’nin değişik kanserlere türlerine yol açma mekanizması belirsiz
Kanserin nedenine ilişkin bir sonuca ulaşmaya çalışan araştırmalarda araştırma grubunun meslekleri, çevresel maruziyetleri, beslenme şekilleri gibi kanser oluşumunda etkili olabilecek faktörlerin etkisinin değerlendirilmemiş olması önemli bir kısıtlılık olsa gerekir. Zaten yukarıda sözü edilen araştırmanın sunulduğu makalede olası karıştırıcı faktör olarak kişilerin tıbbi amaçla radyasyona maruz kalmış olma, beslenme şekli, obezite, sigara içme vb. özelliklerinin değerlendirmeye alınmamış olmasının çalışmanın kısıtlılıkları arasında sayıldığı görülüyor. Ancak araştırmanın yöntem olarak kanserden yola çıkarak bu sorunun nedenlerine gitmek yerine olası nedenlerden yola çıkmayı tercih etmesi ve çok etkenli bir hastalık olan tiroid kanserinin HPV enfeksiyonu ile ilişkisini araştırmayı hedeflemiş olması dikkat çekiyor. Üstelik araştırmanın makalesinde HPV enfeksiyonunun tiroid kanserine hangi mekanizma ile yol açıyor olabileceğine yönelik bir değerlendirmede bulunulmuyor. Dolayısıyla sözü edilen araştırmanın, HPV enfeksiyonunun tiroid kanserine yol açma mekanizmasına ilişkin kayda değer bir görüşe başvurmaksızın ve böyle bir hipotezi tam olarak oluşturmaya gerek duymaksızın, bu hipotezin test edilmesine yöneldiği görülüyor.
HPV araştırmaları: Sonuçtan nedene
Aynı dergide birkaç hafta önce yayınlanmış başka bir araştırmada da aynı veri tabanı kullanılarak HPV enfeksiyonunun bu sefer prostat kanseri ile ilişkisinin araştırıldığı görülüyor. (2) Dolayısıyla bir grup araştırmacının kayıt altına alınmış verileri analiz ederek HPV enfeksiyonunun hangi kanser türleri ile ilişkili olduğunu incelemeyi amaçladıkları anlaşılıyor. Burada akla gelen soru, araştırmacıların, bazı kanser türlerine yol açma mekanizmasına ilişkin kayda değer bir açıklama olmaksızın HPV enfeksiyonunun değişik kanser türleri ile ilişkisini araştırmaya yöneltenin ne olduğudur?
Çok etkenli bir hastalık olan kanser hastalığının nedenlerinin ortaya konulmasına yönelik çalışmaların odağına HPV enfeksiyonunun konulması bilimin baş aşağı çevrilmesidir
Hiç kuşkusuz diğer virüslerin ya da HPV’nin kanserle ilişkisi tekil olarak araştırılabilir. Ancak kanser gibi çok faktörlü hastalıkların nedenlerinin ortaya konulmasına yönelik çalışmalarda kişilerin mesleki ve çevresel koşullarının nedensellik ilişkisindeki yerinin incelendiği bulgularının daha önemli olduğuna kuşku yoktur. Kanser hastalığının nedenlerini etken ajan kuramı üzerinden inceleyen araştırmaların sonuçlarının medyada kendine yer bulması, sosyal medyada paylaşılması, sağlık sorunları açısından gündem olmasına ise kuşkuyla bakılması gerekir. Çok etkenli bir hastalık olan kanser hastalığının nedenlerinin ortaya konulmasına yönelik çalışmaların odağına HPV enfeksiyonunun konulması ve bu şekilde kanserin nedenlerini etken ajan kuramı ile açıklamaya girişilmesi bilimin baş aşağı çevrilmesidir. Ceptekileri yere düşürmek amacıyla baş aşağı çevrilip silkelenin, bilimin kendisi olduğunu göz ardı etmemek gerekiyor.
Deniz Akgün
Kaynaklar:
1. Yang, TH., Hung, SH., Cheng, YF. et al. Association of thyroid cancer with human papillomavirus infections. Sci Rep 14, 431 (2024). https://doi.org/10.1038/s41598-023-49123-z
2. Yin, SH., Chung, SD., Hung, SH. et al. Association of prostate cancer with human papillomavirus infections: a case-control study. Prostate Cancer Prostatic Dis (2023). https://doi.org/10.1038/s41391-023-00772-1
Kayıtlar
