Kuduz gibi zoonotik bir hastalığın 21.yüzyılda görülüyor olması tek sağlık yaklaşımını içerecek şekilde koruyucu sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesi gereğine işaret ediyor.
20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren dünya nüfusu giderek artmış, nüfusun yoğunlaştığı büyük kentlerin ortaya çıkması, insanların yaşam alanlarının kırsal alanlara doğru yayılımına yol açmıştı. Kentsel nüfusun temel ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik enerji, tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin artması ve coğrafik yayılımı ile kentler ile kırsal bölgeler arasında etkileşim arttı. Kent yaşamı ile kırsal yaşamın iç içe geçmesi insanlar ile yaban hayatını arasındaki etkileşimin artmasına yol açtı. Bu süreçte zoonotik hastalıkların sayısında ciddi artış meydana geldi. 1950 yılında dünya üzerinde görülen toplam zoonoz sayısı 86 iken günümüzde bu sayı 2002 yılı itibariyle 832’ye ulaşmıştı.
Zoonoz terimini ve tek sağlık yaklaşımını ilk olarak gündeme getiren Rudolf Virchow
Tek sağlık yaklaşımı ilk olarak zoonotik hastalıkların tanımlandığı 19. yüzyılın sonlarında gündeme gelmişti. Bu dönemde trichinella ile ilgili yapmış olduğu çalışmaların sonucunda zoononoz terimini ilk kez kullanan Rudolf L. K Virchow insan tıbbı ile veteriner tıbbı arasında bir fark olmadığını, bu alanlardan birinde elde edilen deneyimin diğer alanın gelişmesini destekleyeceğini belirtmişti. (1)
Veterinerlik hizmetleri ile sağlık hizmetlerinin entegrasyonunu öngören ve 2000'li yıllardan sonra önem kazanan "tek sağlık "yaklaşımı kuduz gibi zoonotik hastalıkların kontrolü açısından önem taşıyor
Günümüzde "tek sağlık", halka daha iyi sağlık hizmeti sunabilmek için “koruma tedaviden üstündür” prensibinin esas alındığı, birden fazla farklı sektörlerin iletişim halinde olduğu, birlikte entegre çalıştığı, geleceğe yönelik olarak ortak politikaların ve fikirlerin üretildiği, sağlığın bütünsel olarak korunmasına yönelik farklı disiplinlerin birlikte ortak araştırmalar yaptığı bir uygulama ve yaklaşım olarak tanımlanıyor. (1)
Zoonotik hastalıkların kontrolü açısından veterinerlik hizmetleri ile sağlık hizmetlerinin entegrasyonunu öngören tek sağlık yaklaşımı 2000'li yıllardan sonra tekrar gündeme geldi. Veteriner sağlık hizmetlerinin sağlık hizmetlerinin parçası olarak ele alındığı tek sağlık yaklaşımı kuduz gibi zoonotik hastalıkların kontrol altına alınabilmesi açısından önem taşıyor.
Deniz Akgün
Kaynak:
1. Adnan Sarpen. Tek Sağlık. Covid19 pandemizi 6. ay değerlendirme raporu. TTB.
Kayıtlar
