3 Şubat 2014 Pazartesi

Türkiye'de kalıtsal kan hastalıklarıyla mücadele

Türkiye'de kalıtsal kan hastalıklarıyla mücadele çalışmalarının ağır aksak bir şekilde de olsa devam ettiğini görmekteyiz.


Bu çalışmaların değerlendirilmesi açısından aşağıdaki grafiği incelememiz faydalı olacaktır.


Grafik 1: Türkiye'de Sağlık Bakanlığı ve hemoglobinopatiler çalışma grubu verilerine göre 
yıllara göre major hemoglobinopatili doğumlar (1)
TM: Talasemi major
SS: Orak hücreli anemi

Bu verilerin gösterdiği bulgulardan birisi Sağlık Bakanlığı verileri ile hemogobinopatiler çalışma grubu verilerinin, talasemi major ve orak hücreli anemili doğum sayıları açısından bir birbirini tutmadığıdır. Ancak bu grafiğin diğer bir çarpıcı verisi Türkiye'de halen daha talasemi major ve orak hücreli anemili bebeklerin doğmaya devam etmekte olmasıdır.

Bardağın dolu tarafından bakacak olursak ülkemizde 2008 yılında talasemili doğum sayısı %87 azalmıştır ve bu yönüyle uygulanan kalıtsal kan hastalıklarından talasemi kontrol programının olumlu etkisinin görülmekte olduğu düşünülebilir. Ancak program kapsamında oluşturulan hemoglobinopati tanı merkezlerinde evlilik öncesi tarama testlerinin yapılmakta olduğu ve buna yönelik bir bütçe kullanımının söz konusu olduğunu göz önüne alacak olursak, yürütülen sağlık programının başarılı olup, olmadığının belirlenen hedeflere göre değerlendirilmesi gerekliliği ortaya çıkmaktadır.

O zaman şu sorunun yanıtının aranması gerekmektedir. Türkiye'de 2003 yılında 33 ilde başlatılan ve merkezi bütçe olanaklarının yanı sıra dolaylı olarak sosyal güvenlik kurumu bütçesi aracılığıyla da finanse edilmekte olan talasemi kontrol programı kapsamında, talasemili doğumların, pek çok dünya ülkesinde olduğu gibi sıfıra indirilmesi neden başarılamamıştır?

Deniz Akgün
Halk sağlığı zumanı

Kaynak: 
1) Aydınok Y. Hemoglobinopati verilerimiz. http://tphd.org.tr/files/11_07_2013/Hemoglobinopati_Verilerimiz%23Yesim_AYDINOK.pdf

Anahtar sözcükler

koronavirüs (34) çevre kirliliği (30) Kovid-19 (29) hava kirliliği (22) kanser (22) pandemi (21) iş sağlığı (16) beslenme (12) bulaşıcı hastalıklar (11) salgın (11) kalp hastalıkları (10) pestisid (10) çevrecilik (10) egzersiz (9) içme suyu (9) işe bağlı sağlık sorunu (8) bağımlılık (7) iş kazası (7) kalp krizi (7) koronavirus (7) obezite (7) çocuk sağlığı (7) aile planlaması (6) aşı (6) birinci basamak sağlık (6) diyabet (6) işçi sağlığı (6) yoksulluk (6) cinsel yolla bulaşan hastalık (5) gıda güvenliği (5) işsizlik (5) kısırlık (5) stres (5) ölüm (5) akciğer kanseri (4) astım (4) ekonomik durgunluk (4) grip (4) iş güvenliği (4) otizm (4) rahim kanseri (4) sağlık finansmanı (4) zihinsel işlev (4) Bisfenol A (3) Kuş gribi (3) allerji (3) antibiyotik (3) antidepresan (3) asbest (3) besin zehirlenmesi (3) depresyon (3) doğurganlık (3) erken ölüm (3) gebelik (3) iklim değişikliği (3) iş gerilimi (3) kollesterol (3) korunma (3) kızamık (3) meme kanseri (3) sağlık (3) tedavi (3) verem (3) vitamin (3) yaşam süresi (3) ABD (2) HPV (2) KOAH (2) MERS (2) Suriye (2) akciğer hastalıkları (2) arsenik (2) ağrı kesici (2) cinsel ilişki (2) cinsellik (2) endokrin bozucular (2) eşitsizlik (2) finansal kriz (2) genç (2) gonore (2) hastalık (2) ilaç direnci (2) inme (2) kent (2) kent sağlığı (2) kondom (2) koruyucu sağlık (2) kronik hastalıklar (2) madde bağımlılığı (2) migren (2) nükleer santral (2) okul (2) prostat kanseri (2) romatizma (2) sıtma (2) tarama (2) zoonoz (2) çocuk felci (2) üreme sağlığı (2) şeker hastalığı (2) GDO (1) H7N7 (1) H7N9 (1) SARS (1) akrilamid (1) alkol (1) ambalajlı su (1) aşı karşıtlığı (1) baharat (1) bel soğukluğu (1) benzen (1) beyaz et (1) biber gazı (1) boğmaca salgını (1) cezaevi (1) damar sertliği (1) difteri (1) doğum defekti (1) doğum riski (1) düşük doğum ağırlığı (1) egzema (1) endometriosiz (1) endometrium (1) enfeksiyon (1) erken doğum (1) erken püberte (1) eroin (1) evde doğum (1) gastroşisiz (1) gelir düzeyi (1) genetik hastalıklar (1) hafıza (1) halı (1) hastane (1) hipotiroidizm (1) ilaç (1) ishal (1) istismar (1) iç ortam kirliliği (1) kabakulak (1) kadın sağlığı (1) kadın ölümlülüğü (1) kahvaltı (1) kahve (1) kan kanseri (1) kellik (1) kentsel dönüşüm (1) klamidya (1) kortikosteroid (1) kuduz (1) kuru göz (1) kuru temizlemeci (1) lenfoma (1) maden (1) meme gelişimi (1) mezotelyoma (1) modern yaşam (1) nanoteknoloji (1) neoliberalizm (1) nörolojik hastalıklar (1) parkinson (1) perflorin (1) psikososyal stres (1) psoriasiz (1) ruhsal sorun (1) salmonella (1) sağlık çalışanları (1) sigara (1) silikosiz (1) tek sağlık (1) vaka tanımı (1) yaşlı (1) yaşlı sağlığı (1) özelleştirme (1)