Sağlık hizmetleri kamu hizmeti olarak kabul edilmesine karşın ülkemizde kamu hizmeti anlayışıyla yönetilemiyor.
Yakın zamanda Danıştay ve Anayasa Mahkemesi’nin tarafından disiplin cezası sonucu hastanelerde ve aile sağlığı merkezi çalışanlarında destek ödemelerinde kesinti yapılmasının uygun olmadığına karar verildi. Yapılan değişiklikler sonrasında sözleşmeli aile hekimlerine yönelik disiplin cezası uygulamasının Devlet Memurları Kanunu’na göre yapılması gerekiyor. 2022 yılında yapılan değişiklikle artık özel sağlık kurumlarında görev yapan hekim, diş hekimi ve diğer sağlık meslek mensupları hakkında Türk Ceza Kanunu kapsamında dava açılabilmesi için de Sağlık Bakanlığı’ndan izin alınması gerekiyor. Ancak sağlık yönetimi alanında sağlık hizmetinin kamu hizmeti olarak bakış açısının geçerli olduğunu söylemek olanaklı değil.
Sağlık yöneticileri kamu görevi yapmaktadır
Özel ya da kamu kurumlarında veriliyor olmasına bakılmaksızın sağlık hizmetleri kamu hizmeti olarak görülüyorsa sağlık yöneticilerinin de kamu görevlisi olarak istihdam edilmesi gerekir. Ancak bütün bu iş ve işlemleri yürütecek sağlık yöneticileri, kamu görevlisi pozisyonunda istihdam edilmiyor. Ülkemizde kamu ya da özel sektörde olsun sağlık yöneticilerinin istisnasız tamamı sözleşmeli olarak çalışıyor. Özel sektördeki uygulama bir yana kamu sağlık kurumlarının yöneticilerinin, yöneticilik görevlerini sözleşmeli olarak yapması yerine getirmeye çalıştıkları görevlerin doğasına uygun değil. Bu yönüyle sağlık yönetimi alanında karmaşa yaşandığını söylemek yanlış olmaz.
Ülkemizde sağlık yöneticileri sözleşmeli olarak belirli süreler için atanıyor ancak kimin sağlık yöneticisi olarak görevlendirileceğine ve süresi dolduğunda yöneticilik görevine devam edip, etmeyeceğinin herhangi bir standart bulunmuyor. Neye göre, hangi sağlık yöneticilerinin bu görevi yapmaya devam edeceği, hangisinin, neye göre yöneticilik görevine devam etmeyeceği belli değil. Gerçi ülkemizde kamu kuruluşlarının tamamında performans yönetimi uygulamalarının hayata geçirilmeye çalışıldığı biliniyor. Eğer sağlık yöneticileri performanslarına bakılarak göreve devam ettiriliyor ya da yöneticilik görevlerine son veriliyorsa kimin performasının hangi kriterlere göre değerlendirildiği, neye göre yeterli, neye göre yetersiz bulunduğunun açıklanması gerekir. Eğer bir önceki dönemde yöneticilik yapan kamu görevleri, bazı açılardan düşük performans sergiledikleri gerekçesiyle sözleşmeleri yenilenmemişse, bu performans düşüklüğünün sonuçlarının ne olduğu ve nasıl ortadan kaldırılacağı konusunda sağlık çalışanlarının meslek örgütlerinin, hasta hakları kuruluşlarının vb. bilgilendirilmesi gerekir.
Sağlık yönetimi anlayışı gözden geçirilmeli
Sağlık alanındaki meslek odası, sendika, hasta hakları derneği vb. kurumlarla birlikte değerlendirilmediğine göre ülkemizde sağlık yöneticilerinin atanması ya da görevden alınmasında performans yönetimi sistemi de uygulanamıyor. Çünkü sağlık yöneticisi olarak sözleşme yapılan ya da sözleşmesi yenilenmeyen görevlilerin görevden alınmasında o yöneticilerin sergiledikleri performans gerekçe olarak sunulmuyor. Kaldı ki kamu hizmeti sunulması açısından sağlık sektörünün kendine özgü yönleri bulunuyor ve market yöneticisi atamakla sağlık hizmetlerine yönetici atamanın aynı yöntemle yapılabileceği düşünülemez.
Sağlık yöneticilerinin göreve atanması ve görevden uzaklaştırılmasının kurala bağlı olmadığı koşullarda sağlık hizmetlerinin belirli amaçlara yönelik olması beklenemez
Sağlık yöneticisi atama konusunda yaşanan kuralsızlığa Sayıştay’ın raporlarında da değiniliyor. Sayışytay’ın 2018 yılı Eylül ayında yayınladığı denetim raporunda il sağlık müdürlerinin görevlendirilme usulünün yanlış olduğu ve ilgili kanunlara göre yapılmadığı belirtilmişti. Sayıştay’ın bu görüşü doğru olmakla birlikte bazı açılardan yetersizlikler içeriyor. Sözleşmeli yönetici atama ve görevden alma uygulaması, sadece il sağlık müdürleri için değil bütün sağlık yöneticileri açısından yanlıştır. Sağlık personeli tarafından sunulan sağlık hizmetlerinin daha verimli ve etkin kılınabilmesi için sağlık yöneticileri ve sağlık yönetimi anlayışının gözden geçirilmesi gerekiyor. Sağlık yöneticilerinin göreve atanması ve görevden uzaklaştırılmasının kurala bağlı olmadığı koşullarda sağlık hizmetlerinin belirli amaçlara yönelik olması beklenemez. Sağlık alanında yaşanan karmaşanın en azından yönetilebilir hale gelmesi için sağlık yöneticilerinin atanması ve görevden alınmasının belirlenmiş kurallara bağlanması gerekiyor.
Kayıtlar
