Akkuyu nükleer santral inşaatında menenjit hastaları ile ilgili haberler basında kendine yer buluyor. Bu yazımızda menenjit hastaları ile ilgili yapılması gereken işlemler konusunu ele alacağız.
Menegiokok bakterisi tarafından oluşturulan menenjit hastalığı tablosu toplu yaşam alanlarında salgına yol açabiliyor. Akkuyu nükleer santral bölgesinde Şubat ayının ilk haftası itibariyle basına yansıyan 4 menenjit hastası bulunuyor. Bu konuda Akkuyu nükleer santrali işyeri hekimliği birimi ile Mersin’deki kamu sağlık otoritesinin bir salgın incelemesi çalışması yürüterek çalışmanın sonuçlarını kamuoyu ile paylaşması önem taşımaktadır. Yürütülecek olan ve sonuçları rapor haline getirilerek kamuoyu ile paylaşılması gereken salgın araştırmasının şu konulara açıklık getirmesi gerekmektedir.
İşyeri salgın kontrol komitesi oluşturulmalı
İlk yapılacak iş bir salgın kontrol komitesinin oluşturulmasıdır. Bu komitede işyerindeki iş sağlığı hizmetleri birimi temsilcisi, kamu sağlık otoritesi temsilcisi, işyeri yönetiminin temsilcisi, işveren temsilcisi ve çalışan temsilcisinin bulunması gerekmektedir. Çalışma ve barınma koşullarının salgının ortaya çıkışındaki etkisinin değerlendirme açısından çalışanların temsilcilerinin de salgın kontrol komitesinde yer almasının sağlanması önem taşımaktadır. Salgın kontrol komitesi oluşturulduktan sonra işyerindeki menengiokosik menenjit salgın risk değerlendirmesinin yapılması uygun olur.
Bu aşamada son 5 yılda Mersin’de tanı konulan menegiokosik menenjit olgu sayısı ile son 3 ayda aynı bölgede tanı konulan menengiokoksik menenjit hasta sayısı karşılaştırılarak Akkuyu nükleer santralinde çalışan işçilerin bulunduğu koşulların menenjit salgını açısından ne ölçüde risk artışına yol açmış olduğunun ortaya konulması gerekir. İşyerinde çalışan toplam işçi sayısı, bu işçilerin yakın zamanda menenjit salgının açısında risk oluşturan ülkeleri ziyaret edip, etmediği salgının kontrolü çalışmaları açısından önem taşıyan veriler olacaktır. Bu aşamada Akkuyu nükleer santralinde çalışan işçilerin nerelerde ve hangi ölçüde birbiriyle temas ettikleri, hastaların bugüne kadar ortaya çıktığı çalışma birimlerinin ve yaşam alanlarının aynı birimler mi yoksa ayrı birbirinden ayrı birimler mi olduğu konusu değerlendirilmelidir. Bu veriler ışığında
Çalışma ve barınma koşulları değerlendirilmeli
Salgın kontrol çalışmalarının ilk aşamasında Akkuyu nükleer santralinde çalışan işçilerin hangi açılardan menenjit hastalığı riski ile karşı karşıya bulunduğu irdelenmelidir. Menenjit hastalığı bu hastalığın taşıyıcısı kişilerin solunum yolu çıkartıları aracılığı ile diğer kişilere bulaşabildiği bilinmektedir. Bu açıdan hasta kişilerle aynı kaptan yemek yiyenler ve ortak uyku alanının paylaşan kişiler yüksek risk altındadır. Nükleer santralde işçilerin çalışma ve yaşam alanlarının durumu salgın riski açısından değerlendirilmelidir. Çok sayıda kişinin bir arada uyuduğu, havalandırması yetersiz koğuş tipi yatakhaneler bu hastalığın bulaşması açısından ciddi risk oluşturmaktadır. Menenjit salgını süresince işçilerin uyku ortamlarında buna yönelik iyileştirmelerin yapılması, koğuşlarda uyuyan çalışan sayısının sınırlandırılması ve ortam havalandırmasının iyileştirilmesi önem taşımaktadır.
Çalışanların öksürme ve hapşırmasına yol açan bir enfeksiyonunun varlığı durumunda en kısa zamanda çalışmadan alıkonularak istirahat etmeleri sağlanmalı
Salgın süresince ateşli bir hastalık geçiren bütün işçilerden menengiokosik menenjit tanısı için örnek alınıp inceleme yapılmalıdır. Ayrıca hastalık etkeninin kişiden kişiye yayılmasında öksürme ve hapşırma yoluyla taşıyıcı kişilerin çevreye bakteri yayması önemli bir etken olduğundan buna yönelik önlemlerin alınması önem taşımaktadır. Çalışanların öksürme ve hapşırmasına yol açan bir enfeksiyonunun varlığı durumunda en kısa zamanda çalışmadan alıkonulması, maske takması ve diğer kişilerden ayrı bir ortamda (revirde vb.) istirahat etmesinin sağlanması gerekmektedir. Salgın süresince önlem olarak hasta olsun ya da olmasın bütün işçilerin maske takması önlemi uygulanabilir.
Hastalık saptanan kişilerin yakın temaslılarına önleyici antibiyotik verilmesi salgının kontrol altına alınması açısından önem taşıyan bir uygulamadır. Ayrıca toplu yaşam alanı olması açısından Akkuyu nükleer santralinde riskli olduğu değerlendirilen birimlerdeki işçilere (gerekirse bütün işçilere) boğaz sürüntüsü aracılığı ile menengiokosik menenjit taşıyıcılığı taraması yapılması ve taşıyıcı bulunan kişilere antibiyotik tedavisi verilmesi önerilmektedir. Bütün bu önlemlere ek olarak Akkuyu nükleer santralinde çalışan işçilere toplu olarak menengiokosik menenjit aşısının yapılması da önerilmektedir.
Salgın kontrol çalışmaları raporlanmalı
Yukarıda saydığımız önlemlerin bütününün zaman geçirmeksizin yaşama geçirilmesi salgının kontrol altına alınması açısından önem taşımaktadır. Ancak başta da söylediğimiz gibi salgın yönetim sürecinin en önemli özelliğini şeffaflık olduğu göz ardı edilmemelidir. Yürütülen salgın kontrolü çalışmaları ile ilgili olarak düzenli şekilde kamuoyuna bilgi verilmesi yoluna gidilmesi uygun olur. Kamuoyuna yapılan bilgilendirmenin kapsamının yukarıda saydığımız başlıkları içerecek rapor özelliğinde olması salgın kontrolü çalışmalarının önemli bir özelliğini oluşturmaktadır.